De Omgevingswet - Een beschouwing vanuit de thema’s toegankelijkheid, vertrouwen en leefbaarheid
Op 1 januari is de Omgevingswet in werking getreden. Een mijlpaal in de hervorming van de Nederlandse ruimtelijke ordening en milieuwetgeving. De nieuwe wet, bedoeld om regels te vereenvoudigen en de dienstverlening te verbeteren klinkt als een logische stap in het centralisatie en digitaliseringsbeleid van de overheid. Echter, worden de doelen van zo’n groot programma niet zonder slag of stoot behaald. Organisaties moeten hun processen aanpassen en zorgen dat de wet daadwerkelijk leidt tot een betere dienstverlening voor burgers en bedrijven. In dit artikel bekijken we wat de huidige uitdagingen zijn binnen het landschap en hoe hulp en inzichten van buitenaf en vanuit de thema’s toegankelijkheid, vertrouwen en leefbaarheid bij kunnen dragen aan de ontwikkelingen.
Afgelopen jaar heeft SeederDeBoer met een aantal partners nagedacht over de thema’s die spelen binnen het publieke domein. Met als doel, om als maatschappelijk betrokken organisatie, actief bij te dragen aan het denken over de huidige uitdagingen, waar externe expertise van groot belang kan zijn. Hierin vormen de drie volgende onderwerpen de kern van de uitdaging: toegankelijkheid, vertrouwen en leefbaarheid. Deze thema’s kennen ieder hun verdieping en nuances, maar komen ook samen in één van de grootste programma’s binnen het Rijk: de omgevingswet.
1. Toegankelijkheid: Een dienstverlening voor iedereen
Bij toegankelijkheid gaat het om de benaderbaarheid van de overheidsdienstverlening voor alle burgers. De Omgevingswet streeft naar een betere toegankelijkheid door regels te vereenvoudigen, maar de praktijk vraagt om meer dan alleen nieuwe wetgeving. Het betekent dat burgers en bedrijven makkelijk toegang moeten hebben tot informatie, vergunningen en besluitvormingsprocessen. Dit vraagt om heldere communicatie, gebruiksvriendelijke systemen en begrijpelijke procedures.
Hoe SeederDeBoer wil helpen bij toegankelijkheid
Toegankelijkheid begint bij het creëren van nabijheid en de menselijke maat. Kijkend naar hoe overheidsorganisaties hun dienstverlening zo kunnen inrichten dat deze bereikbaar is voor iedereen, ongeacht achtergrond, kennisniveau of digitale vaardigheden. Dit betekent niet alleen dat informatie makkelijk te vinden en te begrijpen moet zijn, maar ook dat de systemen van de overheid aansluiten bij de behoeften van alle burgers. Digitalisering en toegankelijkheid zijn onderwerpen die nauw verbonden zijn met gelijkwaardigheid en inclusie. Vanuit DG&I werkt SeederDeBoer al langere tijd om dit onderwerp bespreekbaar te maken binnen projecten en transities.
2. Vertrouwen: het bindmiddel in de democratie
Vertrouwen is essentieel in de relatie tussen overheid en burgers en de Omgevingswet biedt kansen om dit vertrouwen te versterken. Mede door complexe regelgeving en gebrek aan transparantie heeft dit vertrouwen de afren onder druk gestaan. Om de doelen van de Omgevingswet te bereiken, is het essentieel dat de overheid op een transparante en toegankelijke manier handelt en laat zien dat de belangen van burgers centraal staan.
Hoe SeederDeBoer vertrouwen opbouwt
Samenwerken met organisaties door niet alleen te focussen op de verbinding tussen beleid en uitvoering, maar ook op de relatie tussen organisatie en burger, zorgt voor vertrouwen. Hiervoor is ondersteuning nodig bij het creëren van een cultuur waarin medewerkers eigenaarschap ervaren en de vrijheid krijgen om beslissingen te nemen die de burger centraal stellen. Dit betekent dat medewerkers niet alleen handelen volgens protocollen, maar ook ruimte hebben om met compassie en begrip te werken aan oplossingen die aansluiten bij de leefwereld van de burger.
SeederDeBoer benadrukt dat vertrouwen binnen organisaties begint. Door medewerkers de ruimte te geven om zelf afwegingen te maken en te handelen op basis van hun professionele kennis, ontstaat een organisatiecultuur van vertrouwen. Leidinggevenden spelen hierin een cruciale rol door te kiezen voor een leiderschapsstijl die gericht is op het geven van vertrouwen en autonomie. Zo wordt niet alleen de band tussen de overheid en de burger versterkt, maar ontstaat er ook een intern klimaat waarin medewerkers gemotiveerd zijn om op een open, transparante en oplossingsgerichte manier te werken. We moeten ook immers van “nee, tenzij” naar een “ja, mits” houding.
3. Leefbaarheid: ruimte voor de mens in een gezonde omgeving
De Omgevingswet streeft naar een gezonde, veilige en aantrekkelijke leefomgeving. Leefbaarheid omvat meer dan fysieke ruimte; het gaat ook om sociale, economische en ecologische aspecten die bijdragen aan de kwaliteit van leven. Het doel is om een omgeving te creëren waar mensen optimaal kunnen wonen, werken en leven, met aandacht voor duurzaamheid, sociale cohesie en economische vitaliteit.
De aanpak van SeederDeBoer voor leefbaarheid
Leefbaarheid is een integraal onderdeel van de Omgevingswet en zou beter vertaald kunnen worden richting de praktijk. De oplossingen waaraan gewerkt worden dienen rekening te houden met de verschillende perspectieven en behoeften van burgers, ondernemers en andere belanghebbenden. Daarbij moet gekeken worden naar zowel objectieve criteria (zoals toegang tot voorzieningen, veiligheid en milieu) als naar subjectieve ervaringen van bewoners.
Met een pragmatische en deskundige aanpak zorgt SeederDeBoer ervoor dat organisaties hun plannen en projecten afstemmen op wat de omgeving echt nodig heeft. Ze betrekken belanghebbenden bij het proces en werken aan maatwerkoplossingen die bijdragen aan de leefbaarheid van een gebied. Of het nu gaat om de ontwikkeling van nieuwe woonwijken, de inrichting van openbare ruimte of het bevorderen van duurzaamheid. Het is van belang dat we plannen realiseren die echt bijdragen aan de kwaliteit van het leven.
Binnen beginnen, buiten winnen
De thema's toegankelijkheid, vertrouwen en leefbaarheid zijn nauw met elkaar verbonden. Om de doelen van de Omgevingswet te realiseren, is het van essentieel belang dat overheidsorganisaties werken aan een cultuur van vertrouwen, dichtbij de burger staan en hun processen toegankelijk maken. Dit begint van binnenuit: als medewerkers zich gesteund en vertrouwd voelen, zal dit naar buiten toe uitstralen en leiden tot betere dienstverlening en meer vertrouwen vanuit de samenleving.
SeederDeBoer helpt organisaties om deze interne transformatie te realiseren. Ze begeleiden de overgang van controle naar vertrouwen, van systeemdenken naar mensgericht werken en van bureaucratische processen naar toegankelijkheid en bereikbaarheid. We geloven dat kleine veranderingen grote impact kunnen hebben en dat door methodisch te werken en veronderstellingen te toetsen aan de praktijk, organisaties daadwerkelijk kunnen bijdragen aan een betere leefomgeving voor iedereen.
Auteur: Ali Mokarram
De inwerkingtreding van de Omgevingswet op 1 januari markeert een nieuw tijdperk voor de Nederlandse ruimtelijke ordening en milieuwetgeving. Hoewel de wet grote kansen biedt, zijn de uitdagingen op het gebied van toegankelijkheid, vertrouwen en leefbaarheid aanzienlijk. Door deze uitdagingen serieus te nemen en samen te werken met een deskundige partner als SeederDeBoer, kunnen overheidsorganisaties, bedrijven en andere betrokkenen zorgen voor een succesvolle implementatie van de wet.
SeederDeBoer levert met hun expertise en ervaring een belangrijke bijdrage aan het realiseren van een toegankelijke, vertrouwde en leefbare samenleving. De mensgerichte aanpak, gecombineerd met deskundige analyses en maatwerkoplossingen, helpt organisaties om écht in verbinding te staan met de samenleving en zo een duurzame en toekomstbestendige leefomgeving te creëren waarin iedereen kan floreren.